مساجد باید به قلب تپنده هر محله و شهر تبدیل شوند

انقلاب اسلامی از مهم‌ترین حرکت‌های انقلابی در قرن بیستم بود که وجوه متمایز متعددی نسبت به دیگر انقلاب‌ها دارد. نقش فعال مساجد و ایفای رسانه انقلاب از سوی این مساجد یکی از این وجوه است. مساجد در انقلاب اسلامی دارای کارکرد‌های مختلفی بودند؛ محل تجمع انقلابیون، برگزاری سخنرانی‌های روشنگرانه، توزیع اعلامیه‌های حضرت امام و.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

.. که باعث شده نقش مساجد در انقلاب اسلامی برجسته و بی بدیل باشد. 

رهبر معظم انقلاب اسلامی هم در ماه‌های گذشته بر جهاد تبیین تاکید کرده و خواستار تقویت تولیدات رسانه‌ای شدند؛ بنابراین بازخوانی کارکرد مساجد به عنوان رسانه‌های انقلاب می‌تواند به حرکت فعالانه در حوزه جهاد تبیین بینجامد.

در گفتگو با جعفر برزگر، قائم مقام خبرگزاری شبستان نقش مسجد در انقلاب اسلامی مخصوصا از منظر نقش رسانه‌ای این نهاد اجتماعی را مورد بررسی قرار دادیم.

مساجد چه نقش و تاثیری در انقلاب اسلامی ایفا کردند؟

جامعه ایرانی در طول چندین سده گذشته دارای نهاد‌های اجتماعی، مذهبی و فرهنگی مختلفی بوده که منجر به قوام و دوام این جامعه کهن شده است. در مقاطع بعد از ورود اسلام به ایران، مساجد به مرور در ایران اسلامی تاسیس می‌شود که امروز برخی از این مساجد که ماندگار شده و فعال هستند، هر کدام معرف تاریخ و یک عصر سیاسی و فرهنگی خاصی هستند.

به عنوان مثال مسجد کبود تبریز نشانگر دوره قرا قویلو‌ها در تاریخ ایران است. یا مسجد گوهرشاد معرف بخشی از تاریخ معاصر ایران و پیوند آن با تجدد اجباری رضا شاه و تعضیف ارزش‌های دینی است؛ بنابراین مساجد در تاریخ ایران اسلامی نقش بی‌بدیل، موثر و پیش برنده ایفا کرده‌اند. برای بررسی نقش مساجد در انقلاب اسلامی باید به دهه ۲۰ شمسی و برافتادن رضا شاه و ایجاد فضای باز سیاسی و فکری در جامعه آن زمان ایران توجه کرد. 

بعد از جنگ جهانی دوم که منجر به تغییر در حکومت پهلوی و شکسته شدن دژ سنگین استبداد پهلوی اول شد، در جامعه ایران احزاب مختلف شروع به فعالیت کردند و جریان‌های مذهبی هم برای پاسخ دادن به شبهات این جریانات فعال شدند تا بتوانند باور‌های دینی جامعه را از امواج این شبهات سهمگین گروه‌های لیبرال و چپ حفظ کنند.

به عنوان مثال شهر مشهد از جمله شهر‌های مهم ایران از منظر سیاسی، فکری و اجتماعی است که در این دهه‌ها جریان‌های مختلفی در این شهر شکل می‌گیرد. انجمن پیروان قرآن و کانون نشر حقایق اسلامی که توسط استاد محمد تقی شریعتی راه اندازی می‌شود از جمله این جریانات است.

این جریانات عمدتا به دنبال ارائه تصویری جدید از اسلام و پاسخ گفتن به شبهات جوانان تحصیل کرده آن روزگار بودند. با ورود به دهه چهل و پنجاه این حرکت‌ها و  هدایت کنندگان این جریانات، به مرور در مساجد مستقر می‌شوند؛ بنابراین در آستانه انقلاب مساجد تبدیل به کانون پیش برنده نهضت اسلامی شدند.

مساجد شاخص فعال در انقلاب اسلامی کدام مساجد بودند و چه کارکرد‌هایی در این مساجد انجام می‌شد؟

در انقلاب اسلامی مساجد در تهران و شهرستان‌ها نقش بی‌بدیلی را ایفا کردند. به عنوان مثال مسجد هدایت تهران محل مبارزات آیت الله طالقانی بود. مسجد جلیلی تهران محل مبارزات آیت الله مهدوی کنی و هر کدام از رهبران انقلاب در یکی از مساجد مستقر بودند و انقلاب را پیش می‌بردند. به عنوان مثال مسجد الجواد تهران هم محل حضور و سحنرانی‌های شهید مرتضی مطهری بود، که تبدیل به محل رفت و آمد دانشجویان و روشنفکران شده بود.

در این مساجد عمدتا مبانی و گفتمان انقلاب اسلامی و نهضت اسلامی ترویج و تبیین می‌شد. یعنی با سخنرانی‌های مستمر و جلسات پرسش و پاسخ نسبت به اهداف و مبانی نهضت، جوانان تحصیل کرده و افراد انقلابی توجیه می‌شدند. همچنین این مساجد نقش ساماندهی فعالیت‌ها و راهپیمایی‌ها را هم برعهده داشتند. به عنوان مثال نماز عید فطر سال ۵۷ توسط همین مساجد ساماندهی و هدایت شد.

دولت مردمی شعار نهضت بازگشت به مساجد را مطرح کرده است. برای تحقق این شعار چه درس‌ها و تجربه‌هایی از دوران انقلاب اسلامی می‌توان الگو قرار داد؟

در سال‌های اخیر احساس می‌شود که نقش مساجد در کشور به نسبت گذشته کمرنگ شده است و بخشی از مساجد کشور فعال نیستند. برای همین دولت مردمی در حوزه فرهنگ یکی از شعار‌های اصلی خود را نهضت بازگشت به مسجد عنوان کرده است. تا با الهام از تجربه انقلاب اسلامی و تجربه نهفته در تاریخ فرهنگ و تمدن ایران اسلامی نقش جامع مساجد را ایفاء کند.

این راهبرد مبتنی بر نگاه جامع به مساجد است. به این معنا که مسجد صرفا محل گزاردن نماز‌های یومیه نیست، بلکه مسجد به عنوان یک نهاد اجتماعی باید کارکرد‌های جامعی ایفا کند و تبدیل به قلب تپنده هر محله و شهر شود. دقیقا همان الگو و تجربه‌ای که در انقلاب اسلامی کارآمدی خود را نشان داد باید مدنظر و ملاک عمل قرار گیرد. یعنی مسجد محل حضور نوجوانان و جوانان، محل آموزش فعالیت‌های فرهنگی و هنری، محل کتابخوانی، محل هم اندیشی و ایجاد رفاقت‌ها و حل مشکلات اهالی محل باشد.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری قرآن و عترت

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: مساجد انقلاب اسلامی قرن بیستم انقلاب اسلامی عنوان مثال

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۵۲۴۷۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چرا دختران و پسران با مسجد قهر کردند؟/ تاثیر اجرای تئاتر در مساجد

به گزارش خبرنگار مهر، حوزه هنری انقلاب اسلامی صبح روز یکشنبه ۱۶ اردیبهشت میزبان برگزاری نشست رسانه‌ای پانزدهمین جشنواره سراسری تئاتر مردمی بچه‌های مسجد با حضور مصطفی موتورچی دبیر جشنواره و کوروش زارعی مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری شد.

زارعی در ابتدای این نشست گفت: بعد از چهاردهمین دوره به این فکر افتادیم که جشنواره نیاز به تغییراتی اساسی دارد و به همین دلیل ۳ سال جشنواره تعطیل شد. کارهای بنیانی و اساسی انجام دادیم و چشم‌انداز ۹ ساله تئاتر مردمی بچه‌های مسجد را ترسیم کردیم.

وی ادامه داد: ۴ دوره کارگاه کارگردانی را در مشهد برگزار کردیم و برنامه این است که خروجی این کارگاه‌ها با حمایت از سوی حوزه هنری در جریان حرفه‌ای تئاتر کشور حضور پیدا کنند.

زارعی اظهار کرد: باید تئاتر بچه‌های مسجد در مرزها، روستاها و چهارگوشه ایران شکل بگیرد.

سپس موتورچی نیز به ارایه توضیحاتی درباره این دوره از جشنواره پرداخت و گفت: این دوره در حالی برگزار شد که فراخوانی منحصرا برای این جشنواره منتشر نشد. رویداد «محرابیان» را طی ۲ سال گذشته برگزار کردیم که ۱۴ اثر برگزیده این رویداد وارد جشنواره تئاتر مردمی بچه‌های مسجد شدند.

وی یادآور شد: در استان‌های مختلف به آموزش مربی برای تئاتر بچه‌های مسجد پرداختیم. همچنین در کنار این آموزش، در زمینه نمایشنامه‌نویسی نیز ۳ دوره جشنواره نمایشنامه‌نویسی «گلدسته‌ها» را برگزار کردیم که آثار برگزیده این ۲ دوره در جشنواره پانزدهم تئاتر بچه‌های مسجد حضور دارند.

در ادامه این نشست، زارعی تاکید کرد: در این جشنواره نگاه‌مان گروه‌محوری است و تمام جوایز ما گروهی خواهند بود. هدف‌مان این است که به بچه‌ها آموزش دهیم برای موفقیت در تئاتر باید گروه داشته باشند.

وی ادامه داد: در این دوره جایزه «فرج‌الله سلحشور» را داریم که خود از بچه‌های مسجد بود و با این جایزه ویژه قصد داریم، نشان دهیم که از مسجد هم می‌توان رشد کرد و در سطح بین‌المللی مطرح شد. این جایزه به یک گروه تعلق می‌گیرد.

مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری یادآور شد: چون هنوز فضای حضور مشترک خانم‌ها و آقایان بازیگر به صورت همزمان در مسجد شکل نگرفته، نمایشنامه‌های تک جنسیتی تولید کردیم تا در جشنواره تئاتر بچه‌های مسجد اجرا شوند.

زارعی افزود: هر اثر علاوه بر یک اجرا در جشنواره، ۳ اجرا نیز در مسجدهای شهر یزد و بافق خواهد داشت.

موتورچی نیز در ادامه گفت: علاوه بر برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای کارگردان‌های حاضر در جشنواره، ۲ کارگاه نمایشنامه‌نویسی و کارگردانی با حضور حسین فدایی‌حسین و نصراله قادری برای بچه‌های بافق برگزار می‌کنیم.

زارعی درباره میزان جوایز مدنظر برای اهدا به برگزیدگان این جشنواره، اظهار کرد: حدود ۳۰۰ میلیون تومان برای جوایز در نظر گرفته‌ایم. ۵ گروه برگزیده هر کدام ۱۰ میلیون تومان دریافت می‌کنند و همچنین مبلغ جایزه ویژه «فرج‌الله سلحشور» نیز ۲۰ میلیون تومان است.

وی تاکید کرد: تئاتر بچه‌های مسجد همانند کارهایی که در سالن‌های تئاتر اجرا می‌شوند، حرفه‌ای است. این جشنواره‌ای محیطی است و سال‌ها چنین جشنواره‌های محیطی در دنیا برگزار می‌شوند. جشنواره تئاتر مسجد به بچه‌ها کار خلاقانه را آموزش می‌دهد. ما بچه‌ها را جسور و خلاق بار می‌آوریم.

مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری درباره اینکه هنوز مساجد رغبتی به میزبانی از فعالیت‌های هنری ندارند، تصریح کرد: کج‌سلیقه‌گی در مسؤولان فرهنگی و همچنین در هیات امناهای مساجد نسبت به فعالیت‌های هنری در مساجد وجود دارد. کج‌سلیقه‌گی مدیران فرهنگی باعث شد جشنواره تئاتر مردمی بچه‌های مسجد ۲ دهه تعطیل شود. یکی از دلایل فراری‌شدن بچه‌ها از مساجد نیز کج‌سلیقه‌گی مدیران مساجد است. بچه‌ها را از مسجد گریزان کرده‌اند. شاید یکی از دلایلی این‌که دچار تخریب فرهنگی شده‌ایم این است که کاری کردیم دختران و پسران ما با مسجد قهر کنند و از مسجد گریزان شوند.

زارعی اظهار کرد: امیدوارم‌ متولیان مسجد و روحانیون به میدان بیایند و از فعالیت و حضور فرهنگی و هنری جوانان در مساجد حمایت کنند. اگر جریان تئاتر مساجد از دهه ۷۰ به بعد متوقف نمی‌شد الان شاهد اجراهای تک‌جنسیتی در مساجد نبودیم.

در انتهای این نشست، پوستر پانزدهمین جشنواره سراسری تئاتر مردمی بچه‌های مسجد رونمایی شد.

کد خبر 6097031 فریبرز دارایی